आयुर्वेद घरेलु उपचार पध्दती

लोक धूम्रपानाची सवय सोडण्यासाठी अनेक उपाय करतात. मात्र, घरातीलच काही उपयांनी तुम्ही धूम्रपानाची सवय सोडू शकतात.  * ओट्सच्या सेवनाने शरीरातील विषारी पदार्थ बाहेर टाकण्यास मदत होते. त्यामुळे सकाळी उठून ओट्सचे सेवन करा.  * मधामधे व्हिटॅमिन्स, एंझाईम्स आणि प्रोटीन्स असतात. धूम्रपानाची सवय सोडणार्‍यांनी दररोज मधाचे सेवन करावे. * मुळ्याचे सेवन मोठ्या प्रमाणात धूम्रपान करणार्‍यांसाठी फायद्याचे आहे. मुळ्याचे सेवन मधासोबत केल्याचा अधिक फायदा होतो. * ज्येष्ठमधाचे नियमित सेवन केल्याने धूम्रपानाची सवय कमी होते.

आपण असे ऐकले असेल की भाज्यांना जास्त शिजवल्याने किंवा उकळल्याने त्यातील पौष्टिक तत्त्व नष्ट होतात परंतू काही फळ, भाज्या अश्याही आहे ज्या उकळवून खाल्ल्याने फायदा होतो. जाणून घ्या कोणत्या आहे या भाज्या: कोबी - कोबी उकळवून खाल्ल्याने स्वाद तर वाढेलच याबरोबरच पौष्टिकातही वाढेल. आपल्या वजन कमी करायचे असल्यास कोबी उकळवून खाल्ल्याने किंवा याच सूप पिण्यानेही फायदा मिळतो. पालक - पालक कच्चा खाण्यापेक्षा उकळून किंवा भाजी बनवून खाण्याने दुप्पट पोषण मिळतं. तज्ज्ञांप्रमाणे हिरव्या पालेभाज्या उकळून खाल्ल्याने दुप्पट ताकद मिळते. विशेषतः मेथी आणि पालक.

 हृदयविकाराचा झटका आल्यानंतर धूम्रपान सोडायला हवं. सध्या काही महिलाही धुम्रपान करतात. हे लक्षात घेता हा सल्ला महत्त्वाचा ठरतो.  * ट्रान्स फॅट आणि स्निग्ध पदार्थ वर्ज्य करा. तूप, तेलाचा आहारात नाममात्र वापर करा. चरबीयुक्त पदार्थांच्या सेवनाने कोलेस्टेरॉलचं प्रमाण वाढतं आणि हृदयाला नीट रक्तपुरवठा होत नाही.  * शर्करायुक्त पदार्थ, पेस्ट्री, केक असे पदार्थ कटाक्षाने टाळा. या पदार्थांच्या सेवनाने कोलेस्ट्रॉलचं प्रमाण वाढतं आणि रक्ताच्या गुठळ्या तयार होऊ शकतात.  * जास्त प्रमाणात मीठ खाल्ल्याने हृदयविकाराचा धोका वाढतो. अमेरिकन हार्ट असोसिएशनच्या म्हणण्यानुसार दिवसाला 1500 मिलीग्रॅमपेक्षा जास्त मीठ खाणार्‍यांना हृदयविकाराचा झटका येण्याची शक्यता बरीच जास्त असते. त्यामुळे आहारात मीठाचं प्रमाण कमी ठेवा.  * चरबीयुक्त पदार्थ, तळलेले पदार्थ टाळा.  * हृदयविकाराचा झटका आल्यानंतर पलंगावर पडून राहू नका. डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार हालचाल करा. हलका व्यायामही करता येईल.  * हृदयविकाराचा झटका आल्यानंतर आपल्या आरोग्याकडे संपूर्ण लक्ष द...

जेव्हा गोष्ट एलोवेराची येते तर आमचे मानणे आहे की एलोवेरा त्वचा संबंधित समस्या जसे, सनबर्न आणि डाग दूर करण्याचे काम करतो. पण तुम्हाला हे सांगायचे म्हणजे एलोवेरा प्राकृतिक रूपेण ब्रेस्टला वाढवण्यात मदतगार ठरतो.   ब्रेस्ट ग्रोथ मध्ये कसा मदतगार ठरतो एलोवेरा ?   तसं तर जास्तकरून लोक एलोवेराला वरून लावतात पण जर ब्रेस्ट वाढवायचे असेल तर त्याचे सेवन केल्यानं फायदा होईल. तर जाणून घेऊ एलोवेरा कशाप्रकारे मदत करतो -    हार्मोन बॅलेस करतो : एलोवेराच्या पानांमध्ये फाइटोएस्‍ट्रोजन असत जे शरीरात एस्‍ट्रोजेनची मात्रा वाढवून ब्रेस्टला वाढवण्यात मदत करतो.   सर्कुलेशन वाढवत : जर एलोवेरा जेलला त्वचेवर लावले तर हे ब्लड सर्कुलेशन वाढवण्यात मदत करतो. तसेच जखम झाल्यास ती लवकर बरी होते. हे ब्रेस्ट ग्रोथला वाढवतो कारण या जागेवर न्‍यूट्रियन्‍ट आणि ऑक्सिजन पोहोचवण्यास मदत करतो.     अमीनो ऍसिड : एलो वेरामध्ये अमीनो ऍसिड बर्‍याच मात्रेत असतो. अमी...

उन्हाळ्यात जीरपूडसोबत ताकाचे सेवन केल्याने पचन क्रिया व्यवस्थित राहते.   वजन कमी करण्यासाठी ताकात काळं मीठ मिसळून पिण्याने फायदा होतो.    उच्च रक्तदाब असल्यास गिलोय (अमृत वल्ली) चूर्ण ताकासोबत सेवन केले पाहिजे

उपमा, शिरा, इडली व इतर अनेक पदार्थ तयार करण्यासाठी वापरला जाणारा रवा आपल्या आरोग्यासाठी खूप फायदेशीर असतो. जर आपण पास्ता, पिझ्झा किंवा ब्रेड बनविण्यासाठी मैदा वापरत असाल तर त्याऐवजी रवा वापरणे सुरू करा. याने आपण राहाल कोलेस्टरॉल आणि ट्रांस फॅट्स फ्री. यात भरपूर मात्रेत प्रोटीन आढळतं. रवा लठ्ठपणा कमी करण्यासाठीही फायदेशीर आहे. रवा आहारात सामील करण्याचे फायदे जाणून घ्या:    मधुमेह: हे मधुमेह रोगींसाठी उत्तम आहार आहे कारण याचे ग्लायसेमिक निर्देशांक कमी असल्यामुळे शुगर वाढण्याचा धोका नसतो. मैद्यापेक्षा रवा रक्तात शोषण्यात वेळ घेतो ज्याने शुगर लेवल कमी जास्त होण्याचा धोका नसतो. लठ्ठपणा: जेव्हा आहार हळू-हळू पचेल तेव्हा भूक लागणार नाही. यात भरपूर मात्रेत फायबर आढळतं ज्यामुळे हे हळू गतीने पचतं जे आपल्यासाठी उत्तम आहे. मुख्य म्हणजे यात फॅट्स आणि कोलेस्टरॉल आणि सोडियम नसतं.

असे म्हणतात की केळी खाल्ल्याने लठ्ठपणा वाढतो. मात्र केळी खाल्ल्याने वजन वाढत नाही तर आरोग्यास अनेक फायदे होतात. संशोधनातून हे समोर आले आहे की, दररोज तीन लहान केळी खाल्ल्याने जितकी एनर्जी मिळते तितकी 90 मिनिटे वर्कआउट केल्याने मिळते. मात्र केळ्यांनी केवळ एनर्जीच मिळत नाही तर तुम्ही फिट आणि हेल्दी राहता. केळी खाण्याचे आरोग्यदायी फायदे…. * केळी खाण्याने ब्लडप्रेशर कंट्रोलमध्ये राहतो. * महिलांसाठी केळी खाणे गरजेचे त्यामुळे हाडे मजबूत होतात. * रिसर्चनुसार, केळी खाल्ल्याने डिप्रेशन दूर होते. केळ्यांमधील प्रोटीनमुळे केवळ मूड चांगला होतो. * केळ्यातील व्हिटामिन बीमुळे रक्तातील ग्लुकोजवर नियंत्रण राहते. * केळ्यात आर्यन असते ज्यामुळे ऍनिमियाचा धोका टळतो. * सकाळचा थकवा दूर करण्यासाठी केळी खाणे फायदेशीर ठरते.

  पौष्टिक आहाराच्या मदतीने केस गळतीच्या समस्येपासून सुटकारा मिळू शकतो. पहा त्या पाच भोज्य पदार्थांबद्दल ज्यांचे सेवन केल्याने तुमचे केस गळण्याच्या समस्येवर रोख लागू शकते.   रताळे : व्हिटॅमिन आणि बीटा कॅरोटिनने भरपूर रताळे केसांच्या आरोग्यासाठी सर्वोत्तम पर्याय आहे. बीटा कॅरोटिनचे दुसरे इतर स्रोतांमध्ये गाजर आणि कोहळा हे उत्तम पर्याय आहे.   अंडी : बायोटिन आणि व्हिटॅमिनहून भरपूर अंडी केसांच्या आरोग्यासाठी उत्तम असतात. अंड्याचे सेवन केल्याशिवाय याला ऑलिव्ह ऑइल सोबत मिक्स करून केसांना लावू शकता. 2 अंडी आणि 4 चमचे ऑलिव्ह ऑइल याची पातळ पेस्ट तयार करून डोक्याला लावावी.

मध आणि मनुका यांच्यात मोठ्या प्रमाणात लोह, कॅल्शियमसारखी पोषकतत्वे असतात. ही सर्व पोषकतत्वे शरीरास आवश्‍यक असतात. रात्रभर मनुके भिजवून सकाळी ते मधात मिक्‍स करुन खाल्ल्यास शरीरासाठी अनेक फायदे होतात. नेमके काय फायदे होतात जाणून घ्या * मनुके आणि मध एकत्र मिसळून खाल्ल्यास रक्तप्रवाह सुरळीत होतो. * यामुळे वाईट कोलेस्ट्रॉलची पातळी कमी होते. * मनुके तसेच मधात फायबर्स असतात. ज्यामुळे पाचनशक्ती सुधारते. * यात पोटॅशियमची मात्रा अधिक असते. यामुळे ब्लडप्रेशर नियंत्रित राहतो. * मनुके तसेच मधामध्ये लोह असते. ज्यामुळे शरीरातील रक्ताची कमतरता दूर होते. * यात अँटीऑक्‍सिडंट्‌स असतात. हे खाल्ल्याने चांगली झोप येते. * मध आणि मनुक्‍यांमध्ये अँटीबॅक्‍टेरियल गुण असतात. ज्यामुळे इन्फेक्‍शनपासून बचाव होतो. * या दोन्हीमध्ये फॉलिक ऍसिड असते ज्यामुळे महिलांना गरोदरपणात फायदा होतो. * मनुके आणि मध यांच्यात कॅल्शियमची मात्रा अधिक असल्याने सांधेदुखीचा त्रास सतावत नाही.

सर्दी खोकला आजारावर हळद फायदेशीर असते. नाक वाहत असेल तर हळकुंडाला जाळून त्यात धूर घ्यावा, याने नाकातून पाणी येईल आणि लगेचच आराम मिळेल. जर नाक चोख झाले असेल तर कलमी, काळेमिरे, वेलची आणि जिऱ्याच्या बिया समप्रमाणात घेऊन एका सुती कापड्यात बांधून त्याने श्वास घ्यावा, लगेचच शिंका येतील व आराम मिळेल. डिप्थीरिया झाल्यावर अमलतासच्या काढ्याने गुळणी केल्यास लवकर आराम मिळतो. सर्दी खोकला हा एक हलका फुलका आजार आहे ज्याचे लक्षण एक आठवडा किंवा त्याच्याहून कमी काळासाठी असते, पण खाण्या -पिण्याच्या सवयींवर लक्ष्य देणे गरजेचे आहे. जर सर्दीचे लक्षण दिसत असतील तर औषध घेऊनसुद्धा तुम्ही त्याला कमी करू शकता.

  च्चरक्तदाबाप्रमाणे कमी रक्तदाब हासुद्धा एक विकार आहे आणि तोही तितकाच गंभीर आहे. धमन्यांमधून वाहणार्‍या रक्ताचा दाब कमी होणं म्हणजे कमी रक्तदाब. तुमचा रक्तदाब 90/60 किंवा यापेक्षा कमी भरत असेल तर कमी रक्तदाबाची समस्या असू शकते. कमी रक्तदाबाची समस्या असलेल्या व्यक्तीच्या मेंदूला आणि इतर अवयवांना रक्ताचा योग्य प्रमाणात पुरवठा न झाल्यानं भोवळ, चक्कर येण्यासारख्या समस्या निर्माण होतात.     कमी रक्तदाबाची कारणं  भरपूर घाम आल्याने किंवा जुलाब झाल्याने शरीरातील पाणी कमी होणे, उच्च रक्तदाब किंवा इतर आजारांवर घेतली जाणारी औषधं, गंभीर स्वरूपाचा जंतूसंसर्ग, हृदयविकाराचा झटका, हृदय बंद पडणं, गरोदरपणा, मुर्च्छा ही कमी रक्तदाबामागील महत्त्वाची कारणं आहेत.    घरगुती उपाय  कमी रक्तदाबाच्या समस्येवर डॉक्टरांच्या सल्ल्यानं औषधं घेण्यासोबतच काही घरगुती उपायही करता येतात.    * 30 ते 32 बेदाणे रात्रभर पाण्यात भिजवून ठेवा. सकाळी उठल्यावर हे बेदाणे चावून चावून खा. बेदाणे भिजवलेले पाणीही प्या.    * 7 ते...

सध्याच्या धावपळीच्या युगात प्रचंड वेगाने काम करावे लागते. अशा वेळी चालण्याने किंवा सतत एका जागेवर उभे राहिल्याने पायाला थकवा जाणवू लागतो. या परिस्थितीत घरगुती उपायांनी सुद्धा आराम मिळू शकतो. एखादे वेळी पायाचे दुखणे वाढूनते गुडघ्यापर्यंत पोहोचते. त्यामुळे गुडघे दुखू लागतात. अशा वेळी एक टेबल घेवून ऐक पाय जमिनीवर आणि दुसरा टेबलावर सरळ ठेवावा. पाठीत थोडं वाकून हाताने टेबलावरील पायाचा अंगठा पकडण्याचा प्रयत्न करावा. ही क्रिया पाच सेकंदांपर्यंत करावी. त्यानंतर पायाची अदला बदल करावी. हात पायाच्या अंगठ्यापर्यंत पोहोचले नाहीत, तरी ते शक्य तेवढे लांबावेत. पायांना नियमितपणे मालिश केल्यानेही पायांचा थकवा दूर होतो. मात्र मालिश करताना चांगल्या प्रकारचे कोल्ड क्रीम किंवा खोबरेल तेलाचा वापर करावा. मालिशमुळे रक्तभिसरण उत्तम प्रकारे होवून स्नायूंना आराम मिळतो. पायांवर अथवा पायांच्या बोटांना सूज आली असेल, तर कोमट पाण्यात थोडे मीठ टाकावे. त्या पाण्यात सुमारे दहा मिनटे पाय ठेवावेत. पायांची सूज आणि थकवा दोन्ही कमी होतात. पायांना थकवा जाणवू नये म्हणून खूप कडक किंवा उंच टाचांच्या चप्पल...

जेवण कसलेही असो, पंगतीला तूप वाढले की मगच जेवायला सुरुवात करायची आपली परंपरा आहे. एकंदरीत तूप हा स्वयंपाकघरातील एक अविभाज्य घटक आहे. जुन्या काळात युद्ध-लढाईत झालेल्या जखमा भरून येण्यासाठी तुपाचा वापर केला जात असे. तूप जेवढे जुने तेवढे गुणकारी. घृत, अज्या, हवी, सर्पी, घी वगैरे विविध नावांनी ओळखले जाणारे तूप मधुर, अत्यंत बलवान, थंड, पित्तशामक, मेद, मज्जा आणि शुक्रधातूंचे पोषण करणारे आहे. तुपामुळे स्मृती, बुद्धी इत्यादींची वाढ होते. मेंदूवर तुपाचे कार्य होते. तुपाचे वैशिष्ट्य म्हणजे तूप खाल्ल्यावर भूक वाढते. अग्निवर्धक हे तुपाचे श्रेष्ठ कार्य आहे. तूप डोळ्यांना हितकारक आहे. तुपामुळे स्वरयंत्र सुधारते आणि आवाज उत्तम होतो. तूप योगवाही आणि रसायन गुणधर्माचे आहे. तूप कोणत्याही रोगात विशेषत: वात-पित्तज विकारात वापरता येते. आयुर्वेदात अनेक औषधिद्रव्ये तुपात सिद्ध करून त्यांचे औषधी पाठ बनवले आहेत. डोके दुखत असेल तर तूप कोमट करून नाकपुड्यांत थेंब टाकावेत किंवा दुखर्‍या कपाळावर हलकेच मालीश करावे. शंभर वेळा धुतलेले तूप (शतधौत घृत) त्वचाविकार, जखमा, अंगाला खाज, पायांच्या ...

१) पाळी आल्यावर स्त्रियांनी ३ दिवस पूर्ण ब्रम्हचर्य पाळावे. २) चांगल्या गोष्टीविषयी चिंतन करावे, प्रसन्न रहावे. ३) पूर्ण स्वच्छता ठेवावी. ४) शक्यतो चटईवर / सतरंजीवर झोपावे.   आहाराचे नियम १) आहारात शक्यतो भाकरी, फुलका, मुगडाळ, फळभाज्या खाणे. २) गरजेप्रमाणे मध, साखर व गुळ हे गोड पदार्थ घेणे. ३) गाईचे दुध, तुप व ताक चालेल. ४) मसाले पदार्थात वेलची, शुंठी, काळे मिरे, हिंग, सैंधव घ्यावे.   आहारात टाळण्याचे पदार्थ १) हरभरा डाळीचे पदार्थ, ब्रेड, फास्टफुड, पाव इ. आंबवलेले पदार्थ खाऊ नये. २) मसूर, हरभरा, कडधान्य, वांगे, बटाटे, बडीशेप, काळे मीठ घेऊ नये. ३) म्हशीचे दुध, दही, तुप, खाऊ नये, खीर खाऊ नये.    कसे वागावे? १) अंगाला तेल लावणे, दिवसा झोपणे, जागरण पूर्णपणे टाळावे. २) जास्त श्रम करणे टाळावे. शारीरिक व मानसिक पूर्ण विश्रांती घ्यावी. ३) पाळीच्या काळात आहार व वर्तणूक योग्य नसल्यास त्याचा स्त्रियांच्या शरीरावर अतिरिक्त ताण पडण्याची शक्यता असते. चिडचिडपणा, उदासिनता, चिंता, ताण या प्रकारचे त्रास होऊ लागतात...

रोज सकाळी कोरफडीचा चमचाभर गर घेण्याने स्त्रियांच्या बाबतीत पाळी नियमित येण्यास मदत मिळते. अंगावरून कमी रक्‍तस्राव होत  असल्यास किंवा पाळीच्या वेळेला गाठी पडून वेदना होत असल्यास कोरफडीचा गर घेणे उपयोगी ठरते. दाढी करताना प्रथम हा गर गालांना व गळ्याला एक इंचाचा कोरफडीचा तुकडा घेऊन तो चोपडावा. कोरफडीचा उरलेला तुकडा घेऊन  फ्रीजमध्ये ठेवावा व नियमितपणे वापरावा. दाढीपूर्वीचे लोशन दाढीनंतरचे लोशन असे काहीच या प्रकाराने दाढी केल्यास लावावे लागत  नाही. दाढी केल्यानंतर चेहरा अगदी उजळ होऊन स्वच्छ होतो.